Terwijl erectiestoornissen, zelfs bij diabetici, vroeger voornamelijk werden gezien als een probleem veroorzaakt door psychogene factoren, hebben intensief onderzoek en verbeterde diagnostische mogelijkheden de laatste 10 jaar geleid tot een veel beter begrip van de regulerende mechanismen van de mannelijke erectie en mogelijke pathologische processen [8]. Het wordt steeds duidelijker dat het ontstaan van erectiestoornissen vaak een multi-causaal proces is en dat organische oorzaken een veel belangrijker rol spelen bij het ontstaan ervan dan vroeger werd aangenomen.
Dit geldt vooral voor mannen met diabetes, bij wie organische factoren prevaleren boven psychologische oorzaken over het ontstaan van erectiestoornissen. Dit komt doordat veel diabetici naast diabetes nog enkele andere risicofactoren hebben (bijv. hypertensie, dyslipoproteïnemie). In zeldzame gevallen – bij diabetes type II – kan erectiestoornis ook voorafgaan aan de manifestatie van diabetes of het eerste teken van deze ziekte zijn, omdat het ontstaan van diabetes alleen een onderdeel is van het complexere "metabool syndroom" dat zelfs voor de diabetes al langere tijd een vasculair schadelijk effect kan hebben.
Met een langere duur van de diabetes en een chronische hyperglykemische stofwisselingscontrole neemt het risico op het ontstaan van secundaire complicaties van diabetes toe, die het samenspel van de voor een erectie nodige caverneuze-veneuze, arteriële en zenuwcomponenten ernstig kunnen verstoren of zelfs volledig kunnen blokkeren. Vaatschade (veroorzaakt door micro- en/of macroangiopathieën) en neurogene laesies (polyneuropathieën) zijn hiervoor vooral verantwoordelijk. Bovendien bestaat de mogelijkheid van een tijdelijke, passieve verstoring van de potentie als gevolg van de nu sterk verhoogde bloedglucosespiegel. Bovendien nemen diabetici vaak medicijnen die een erectieremmende werking hebben (bv. antihypertensiva, lipidenverlagende medicijnen).
Deze verandering in de kijk op erectiestoornissen heeft verschillende auteurs ertoe gebracht zeer overhaast te concluderen dat erectiestoornissen – en vooral in de groep diabetici met vaak bijkomende, ziektegerelateerde somatische risicofactoren – een zuiver organisch veroorzaakt probleem zijn dat relatief onafhankelijk van psychologische factoren kan worden beschouwd en behandeld [41]. Hoewel de tendens om seksuele disfunctie somatisch te begrijpen zinvol is en leidt tot meer duidelijkheid in de diagnose en de aanbevelingen voor behandeling, loopt deze opvatting het risico erectiestoornissen te reduceren tot een stoornis van een orgaanfunctie. Dit doet echter geen recht aan het belang en de complexiteit van de menselijke seksualiteit.
Bij erectiestoornissen bij diabetes zijn organische en psychologische factoren op verschillende niveaus zo nauw met elkaar verweven dat het moeilijk en vaak zelfs onmogelijk is organische en psychogene factoren van elkaar te scheiden. Dit geldt bijvoorbeeld voor het ontstaan van impotentie dat zelden door een oorzaak kan worden verklaard, omdat het vaak multifactorieel is en organogenese en psychogenese in een bundeling van oorzaken verstrengeld zijn. Als erectiestoornissen bij een diabeticus bijvoorbeeld in verband worden gebracht met een verhoogde bloedsuikerspiegel, secundaire diabetesziekten, een lipometabole stoornis, hoge bloeddruk, aanvullende medicatie, alcoholgebruik, nicotinemisbruik, psychologische stress in verband met de ziekte en chronische partnerschapsproblemen, is het bijna volkomen hopeloos om te proberen de werkelijke oorzaak van erectiestoornissen vast te stellen.
Omdat de verschillende beïnvloedende factoren van erectiestoornissen op somatisch, psychisch en gedragsniveau in een soort bundel van oorzaken met elkaar verweven zijn, kan een onderscheid in "organische" en "psychogene" erectiestoornissen dus alleen heuristische waarde hebben, omdat dit meestal alleen maar zeer vage gemengde categorieën zijn. Daarom stellen verschillende auteurs [1,9,12] terecht voor om het traditionele onderscheid tussen "organogenese" en "psychogenese" van erectiestoornissen op te geven ten gunste van een biopsychosociaal perspectief, omdat dit ook overeenkomt met de gedragsgeneeskunde of het psychosomatisch denken.
|
|
|
