Inspectie en palpatie van de uitwendige genitaliën worden gebruikt om aangeboren of verworven misvormingen en testiculaire consistentie op te sporen. De grootte van de testikels moet worden bepaald met een orchidometer, waarbij volumes < 15 ml als atrofie worden aangemerkt. Als er geen testikels in het scrotum voelbaar zijn, kan er sprake zijn van congenitale anarchie, die bovendien wordt gekenmerkt door de afwezigheid van secundaire geslachtskenmerken en een eunuchoïde habitus. Differentieel moet worden gedacht aan een maldescensus testis aan beide zijden en moeten zo nodig verdere diagnostische maatregelen worden genomen (fig. 2.1). Klinisch veel vaker voorkomend is het syndroom van Klinefelter, gekenmerkt door gynaecomastie, een vrouwelijk bekken, een groot postuur, kleine testikels en azoöspermie. De oorzaak van het syndroom is een chromosoomafwijking (XXY).
Bij patiënten die gewoonlijk de andrologiekliniek raadplegen wegens onvruchtbaarheid, kan een testosterontekort ontstaan door toenemende Leydig-celinsufficiëntie, wat klinisch leidt tot impotentie. Een oestrogeenproducerende tumor (bv. Leydig-celtumor), die klinisch niet alleen door gynaecomastie, maar ook door een vermindering van het libido merkbaar kan zijn, kan meestal bij testiculaire palpatie als een plaatselijke verharding worden vastgesteld. Palpatie van het corpus cavernosum kan aanwijzingen geven voor induratio penis plastica, die klinisch meestal gepaard gaat met kromming van de ledematen. Aangeboren afwijkingen van de penis, die ook tot samenleving stoornissen kunnen leiden, vertonen geen verharding van de tunica albuginea en kunnen alleen worden bevestigd door erectieprovocatie met een passende anamnese. Het onderzoek wordt afgesloten met een rectaal digitaal onderzoek van de prostaat. Pijnlijke, deegachtige consistentie wordt aangetroffen bij bacteriële prostatitis, maar ook bij neurovegetatieve prostatopathie, waarbij uiteindelijk geen uniforme organische pathologische bevinding kan worden vastgesteld. Tabel 2.4 geeft een overzicht van het klinisch andrologisch onderzoek.
Afb. 2.1 Magnetische resonantiebeeld met maldescensus testis aan beide zijden bij een 24-jarige patiënt, rechter inguinale testis vergroot en laag in signaal (latere histologie: maligne teratoom).
Tabel 2.4 Klinisch andrologisch onderzoek.
Het klinisch andrologisch onderzoek dient om ziekten van de uitwendige genitaliën op te sporen die betrokken kunnen zijn bij erectiestoornissen. De constitutionele habitus geeft aanwijzingen voor een mogelijke stoornis op het gebied van geslachtshormonen.
|
|
|
